تجربه کردن اُر از رو کتاب گفتن؟

میخوام حرفمو در قالب یه داستان تجربه شده بگم.

**

حدود 9 ماه پیش، تو مترو یه جریانی رو دیدم و به خاطر همون، مطلبِ تمرین برای ویژگی ای برای 10 سال آینده، رو نوشتم. گفتم شاید به لینک سر نزنید و به خاطر همین، اون قسمتِ مورد نیاِز مطلب واسه داستانو همینجا مینویسم:

«اون روز تو مترو مردی رو دیدم که بر خلاف بقیه که وقتی از مترو پیاده میشن، به سمت در خروجی هجوم میبرن، وقتی از مترو پیاده شد در نهایت ارامش بود و وقتی هم که میخواست متروی یه مسیر دیگه رو سوار شه و اون مترو جلوی اون، دراش بسته میشد و او هیچ کوششی نکرد تا فرار کنه و یه جوری خودشو به مترو برسونه و با نهایت ارامش رفت تا رو صندلی بشینه و منتظر متروی بعدی باشه،یه لحظه با خودم گفتم که ای کاش من هم چنین ویژگی ای داشتم و اثر اون لحظه تا حدی بود که تا همین الان هم ، آن چنان حسی رو دارم.»

چند روز بعد از نوشتن، از یکی از دوستان نظرشو راجع به این پست پرسیدم.

دوست من چون اون موقع، کتاب قوی سیاه رو میخوند، گفتش که تو این نوشته، مرتکب خطای قصه پردازی شدی. من هم چون اون موقع نمیفهمیدم اصلاً خطای قصه پردازی یعنی چی، پیش خودم گفتم حتماً درست میگه و پیش خودم حس خوبی نداشتم از اینکه یه خطایی انجام دادم.

گذشت تا این اواخر، وقتی کتاب قوی سیاه رو میخوندم، به نوشته‌ای برخورد کردم که دقیقاً همون پاراگراف خودم یادم اومد:

**

کلاً اینطور فکر میکنم که اشتباه کردن، واسه آدما هزینه ی چندانی نداره. 

منتها اگه بخوام اشتباهاتمو کمتر کنم، سعی میکنم از کسی سوال بپرسم که به نسبت من اشتباهات خیلی کمتر (یا مثلا اشتباهات خیلی بزرگ‌تری) انجام میده. و به نظرم این تجربه کردنه که باعث همچین تمایزهایی میشه.

(یه جورایی دیگه از کسی که هم قد و قواره خودمه، راجع به محتوای چیزی و این که اشتباهه یا نه، سوال نمیپرسم. اما در عوض نحوه نگارشمو از هر کسی که بتونم میپرسم.)

دونستن یه چیز باعث نمیشه که اون فرد حرف درست رو بزنه. در عوض، شاید تجربه کردن دلیلی بر این باشه که حرف درست تری رو بزنه.

***

این اولین پست راجع به اشتباه در وزن دهی به آدما: 

اول اینکه ما به آدمایی که میدونن وزن بیشتری نسبت به آدمایی که تجربه کردن، میدیم. 

و متاسفانه در اغلب موارد، رو این اشتباهمون هم اصرار داریم.

***

امیدوارم "دونستن"ـی که تو این پست منظورمه رو واضح گفته باشم.

دوستی که راجع به خطای قصه پردازی به من میگفت، به نظرم تنها داشت از رو کتاب چیزی رو میگفت نه اینکه اون قضیه رو دونسته باشه.

منظورم از "دونستن" تو این پست، توهمی از "دونستن"ـه که برخی از ماها داریم  و حتی با همین توهم از دونستن هم، سر بعضیا رو شیره میمالیم.

هر گردی رو گردو ندونیم

حرفهای بقیه را با قیمت یکسان نخر. حرفهای برخی ها، بیشتر از بقیه و حتی بیشتر از حرفهای خودت، برایت ارزش داشته باشند.

نامه‌ای از متی(13:16)

**

فکر میکنم تا حالا چیزهای بسیار زیادی، از ایشون یاد گرفتم. اما به نظرم یکی از مهمترین ها، همین حرفیه که بالا گفتم.

البته اگه منظورشونو درست متوجه شده باشم.

میتونید تو این لینک حرفای خودشونو بخونید.(خوندن اون دو تا کامنت و جوابشون، به نظرم مستحب موکده)

**

حرفای بعضی‌ها رو مفت هم نباید خرید. حرفهای بعضی‌ها رو فقط در بعضی چیزای ساده باید گوش کرد. حرفای بعضی‌ها رو هم باید با گوش جان شنید.

یه مثال واضح تو این مورد، همون مثالیه که راجع به دموکراسی میزنن.

من بی‌سواد که تقریباً هیچی از سیاست و اینجور چیزا نمیفهمم، به همون اندازه حق رأی دارم که یه فرد باسواد سیاسی داره.

**

پینوشت نامربوط:

از هفته پیش تصمیم گرفتم راجع به پستی که جمعه میزارم، وسط هفته هم چند تا پست دیگه بزارم. مثلا به عنوان مبنا.

این هفته که گذشت، واسه خودم راضی کننده بود. چون حداقل میدونستم راجع به چی قراره متمرکز شم. با ماجرای آه کشیدن و اینجور چیزا شروع کردم، یه کتاب معرفی کردم راجع بهش و فک میکنم دو سه تا پست هم راجع بهش نوشتم.

چهار انگیزه انجام کارها

پیشنوشت1: این متن، در ادامه متن ثبات یا پایداری که مقدمه ای در مورد شروع یه رابطه خوب برای ازدواجه، نوشتم.

پیشنوشت2: این متن رو شاید هزاران جای دیگه هم خونده باشید. اما من سعی میکنم به روش خودم نمادگذاری کنم تا یه خورده فهمش و به کارگیریش واسه خودم آسون تر باشه.

پیشنوشت3: گروه چهارم رو اولین بار از سخنرانی دکترشریعتی فهمیدم. اما بقیه گروهها، مثالای بیشتری تو هرجایی داره.

پیشنوشت4: این نوشته به نظرم میتونه درست نباشه، اما حداقل میتونه مفید باشه. اگه آدم بدونه که هر کاری رو به چه انگیزه‌ای انجام میده، به نظرم بینهایت مفیده.

پیشنوشت5: تعداد انگیزه‌ها شاید خیلی زیادتر میتونه باشه اما این چهارتا به نظرم خیلی رایجه.

**

به نظرم میرسه که برای انجام دادن بسیاری از کارهامون، چهار نوع انگیزه میتونه وجود داشته باشه.

1- اولیش رو به طور کلی، نمادگذاری میکنم: "x برای x" به این معنی که من کار x رو انجام میدم تا انگیزه x رو ارضاء کنم.

مثال هاش به نظرم بینهایت تاست.

مثلاً نتیجه «تفاوت برای تفاوت» رو ببینید:)

یا تعداد بیشتری لینک به عنوان مثال:

«بیشتر برای بیشتر» بیشتر نه به خاطر اینکه بیشترش، به درد میخوره بلکه فقط به این خاطر که بیشتر باشه دیگه.

"مذهب برای مذهب" که مثال معروفشه. یه سال پیش راجع بهش تو این لینک نوشتم.

یا مثالی که بین فیلم بازها بیشتر درک میشه: «جلوه‌های ویژه برای جلوه‌های ویژه». فیلم‌هایی که توشون، جلوه‌های ویژه به خود داستان کمکی نمیکنه بلکه صرفاً جلوه‌های ویژه ای هستن که نیاز ما به وجود جلوه‌های ویژه رو ارضاء میکنن.

البته لازم هم نیست تا عبارت های x هم دقیقاً عین هم باشن.

«راجع بهش حرف نزن چون مقدسه». این جمله به نظرم شکل تحریف شده همون جمله «مقدس برای مقدس» هست. یه چیزی مقدسه چون مقدسه دیگه:)

به نظرم این‌جور روابط گروه اولی، احتمالا همچین نمودارایی دارن:

اگه روحیات انسانی رو در نظر نمیگرفتم، باید نمودار به صفر میرسید(یعنی کار گروه اول هیچ نتیجه‌ای نداشت) اما به نظرم تو واقعیت به یه نقطه ی منفی میرسه. دلیلم؟

مثلاً اگه کسی «تفاوت برای تفاوت» رو اجرا کنه و آخرش به خودش یه نگاهی بندازه، دچار یأس فلسفی میشه دیگه؛ چرا که وقتش رفته، احتمالاً با تمسخر دیگران روبه رو شده و... . اینطور نیست؟

2-گروه دوم رو شاید بشه گفت:”x برای y”

کاری رو فقط به خاطر انگیزه دیگران، مرتکب بشی و احتمالا خودت هیچ بهره پایداری ازش نبری.

به نظرم آرکتایپ «دلقک» هم میتونه نشون دهنده کارهای این گروه باشه.

ضمناً این گروه کارها رو شاید بشه به عنوان «ریا» هم در نظر گرفت.

این هم مثالاش زیاده.

3-و گروه سوم رو شاید بشه اینطوری گفت:”x برای +x”

x کاریه که برای ارضاء نیاز +x که نیاز بسیار بزرگی هستش و احتمالاً خارج از x هست(یعنی مثلاً نه با خود x کار داره و نه با ناتش)، انجام میدیم اما بهره ای پایدار به خود x هم میرسونه.

برای +x ای که منظورمه شاید بشه همچین مثالهایی زد: خدا، وطن، مادر، خانواده، جهان، آفریقا و ... .

شاید چیزی از جنس خودخواهی های پایدار باشه.

کسی که به دیگران آموزش میده هم یه آدم خودخواهه. چرا که میخواد در سال‌های آتی با افراد آموزش یافته کنار خودش زندگی بهتری داشته باشه.

به قول آقای شعبانعلی، خودخواهی هم دو جوره. خودخواهی ناپایدار که فرد فقط به خودش فکر میکنه و در بلندمدت چیزی عایدش نمیشه و خودخواهی پایدار که فرد باز به خودش فکر میکنه اما در بلند مدت هم پایداره.

**

چهارمیش رو یه خورده متفاوت تر از بقیه دیدم. به خاطر همین جدا مینویسم.

چهارمین روابط رو شاید بشه اینطوری گفت: “x برای not x”

این مورد هم موردیه که شاید زیاد به وجود میاد.

یک فردی، یه مدت به شدت آدم مومنیه. بعد یه مدت، به هر دلیل ممکن قید کل دین و ایمون رو میزنه و میشه یه آدم کاملاً غیرمومن. حالا همین شخص بعد یه مدت باز میشه همون آدم مؤمن و همینطور الی آخر. این مثال به نظرم تو جوامع کاملاً مشهوده.

شاید بشه تو قضیه آینده تکنولوژی ها هم دید.

یک زمانی خودروها و راههای ماشین رو، آنقدر زیاد خواهند بود که قدم زدن به یک کار لوکس و گران در راهروهای معمولی، تبدیل خواهد شد. بعدش کم کم باز همه به سمت قدم زدن خواهند رفت. بعد مثلاً همه قدم خواهند زد و دوباره ماشین‌ها، لوکس خواهند شد و همینطور الی آخر.

به قول شریعتی، افراط پاسخ طبیعی تفریطه.

نمودار این گروه به نظرم به یک نمودار سینوسی تبدیل خواهد شد.

این گروه شاید حتی از مورد اول هم خطرناکتر باشه . چرا که در این مورد فرد پیش خودش فکر میکنه که همواره در حال یادگیری و بهترشدنه، اما راستش به نظرم در بیشتر مواقع همچین افرادی به یه نقطه پایدار نمیرسن.

فرد گروه اول بعد یه مدت شاید به بی‌هدف بودن کار خودش پی ببره و بعد راه درست تری رو انتخاب کنه اما توهم فرد گروه دوم، اونو به نوسان نامتناهی میندازه.

ضمنا اینجور کارها یا در یه لجبازی با خودت شکل میگیره یا در لجبازی با محیط. یعنی یا نات x یا نات y.

**

پینوشت: اگه فکر میکنید یه جای این قضیه میلنگه، ممنون میشم بگید تا گفته باشید. من هم متن رو تغییر میدم تا تغییرش داده باشم:)

درخت گردو

خانه بچگی هایم خیلی دوست داشتنی بود.

از آن خانه‌های قدیمی که فقط یک چهارم پایانی زمینش، اتاق و پیشخانه بود و بقیه‌اش باغچه بود. راهرویی هم در وسط بود که راه به اتاق‌ها را باز میکرد و باغچه را به دو قسمت نصف میکرد.

بیشتر شبیه باغ بود تا باغچه.

پر از سبزیهای مختلف، گلهای رنگارنگ مخصوصاً گل محمدی(یا همان قیزیل گول خودمان)، یک درخت آلبالو و یک درخت مو(انگور) که روی سایبانی را پوشانده بود. تابستان‌ها، یکی از دلمشغولی هایم، پروانه و زنبورهایی بود که در باغچه پرسه میزدند.

اما در آن باغچه بیشتر از هر چیزی، درخت گردویمان را دوست داشتم. درخت گردویی بزرگ که هر روز بعدِ ناهار، میرفتم و رو شاخه‌هایش مینشستم و حتی دراز میکشیدم. گاهی وقتها هم اگر درسی داشتم، روی همان درخت میخواندم.

خانواده در سال 81 تصمیم میگیرد آن خانه قدیمی را خراب کند.

و تنها چیزی که مرا حتی به گریه انداخت، همان درخت بود. آن را از ریشه برداشتند و من فکر میکردم که میبرند تا جایی بیندازند. بیشتر گریه های کودکیم یادم نیست اما آن یکی را خیلی خوب به یاد دارم. نقطه مشترک گریه ها هم بسیار شیرین است؛ مادری که میخواهد فرزندش را آرام کند.

گذشت و گذشت تا اینکه دو سه سال پیش، وقتی برای عروسی یکی از فامیلها به روستا رفتیم، درخت گردویی ای دیدم و بسیار اتفاقی فهمیدم که همان درخت گردوی ماست.

اما این بار، آن بزرگی ای که فکر میکردم را در آن ندیدم.

قبل دیدنش، با بزرگ بودنش، دل مرا میبرد و شاید حس قدرت به من دست میداد. به هر دلیلی که بود، از آن لذت میبردم.

اما وقتی دیدم از آن چیزی که فکر میکرده ام کوچک‌تر بوده، دلزده شدم. دیگر حس خوشایندی به آن نداشتم.

**

و همین احساس را به برخی از ادمها که زمانی بزرگشان میدیدم و الان وقتی میبینمشان، انگار که خیلی کوچکتر بوده اند، دارم.

گاهی باید برگشت و دید که آیا انسان‌ها به اندازه‌ی عظمت و احترامی که برایشان قائل بوده ایم، هستند یا نه.

نه برای آنکه شخصیتشان را کوچک کنیم.

برای اینکه واقعیت جهان را بفهمیم.

همه چیز بزرگ می‌شوند و اگر سعی نکنی خودت را بزرگ‌تر کنی، به زودی برای برخی ها کوچک خواهی شد و آن وقت نه تنها به تو احترامی نخواهند گذاشت، بلکه شاید با این احساس که آن‌ها را فریب داده ای، از تو دلزده شوند.

مهم این است که بتوانیم از افکار و انسان هایی که دیگر کوچک شده اند، بتوانیم با آرامش بگذریم.

**

پینوشت نامربوط:

الان قسمت بیشتری از خانه‌مان، قابل سکونت است و بقیه‌اش حیاط و تنها کوچکتر از 1 مترمربع، فقط خاک است که تنه ای بریده شده از یک درخت سیب در آن ریشه دارد و سری ندارد.

خانه را بزرگ‌تر کردیم تا شاید راحت‌تر زندگی کنیم اما شاید اشتباه میکرده ایم. شاید آسایش خانه به بزرگ بودنش نیست. حواشی گاهی مهم‌تر از اصل موضوع است.

آنطور که میگویند، یکی از بزرگترین چیزهایی که از دست داده ایم، معماری سنتی خانه‌هایمان است.

ثبات یا پایداری

پیش نوشت:یکی از دغدغه های من تو زندگی، اینه که یه رابطه(و به خصوص عشق و ازدواج) رو از اول چطوری بسازی و چجوری ادامه بدی تا بتونی شادی و امید رو تجربه کنی.

سعی میکنم واسه خودم یه راه حل هایی برای این دغدغه ام داشته باشم.

مقدمتا، این دو تا نکته پایینی رو که بدیهین مینویسم تا حواسم بهشون باشه. یه راه حل خوب هم به نظرم رسیده که نمیدونم برای همه کاربردیه یا نه، اما فکر میکنم حداقل واسه من مفیده و بعدا مینویسمش.

***

اولین چیزی که احتمالا بیشتر ماها میدونیم اما به خاطر اهمیت موضوع درک خودمو ازش مینویسم، تفاوت مفهومی بین دو کلمه "پایداری" و "ثبات"ـه.

ثبات یه چیزی تو مایه های دیکتاتوری و نگه داشتن تو یه وضعیت خاص با زور، قانون یا هر چیز دیگه ایه.

و پایداری یک شی، حالتیه که اگه اون شی رو بخوای حتی با زور از اون حالت خارجش بکنی، قادر نباشی. 

مثلا تو فیزیک، پایدارترین مکان جسم، اونجاییه که انرژی کمتری داشته باشه. حتی اگه با زور اون جسم رو از اونجا دور کنی، در اولین زمانی که وِلش کنی، میخواد به اون نقطه مکانی برگرده.

تو رابطه ها هم این دو تا مفهوم به شدت خودشونو نشون میدن.

رابطه بعضی افراد به زور محیط یا به اجبار وجود فرزند یا به هر دلیل دیگه ای سر پا مونده که همون مفهوم "ثبات"ـه.

و هدفی که باید از رابطه داشته باشیم، باید رسیدن به یه نقطه ی پایدارِ خوب(نحوه خوب بودنشو هم خودمون تعریف میکنیم) باشه.

***

مهم ترین و تکرار پذیرترین و تاثیرگذارترین قوی سیاهی که من میشناسم، رکود اقتصادی سال 2008 یا چیز دیگه ای نیست، بلکه به نظرم ازدواج/خراب شدن رابطه است.

اولا اگه با مفهوم "قوی سیاه" آشنایی ندارید، یه توضیح ساده میدم.

یه چند دهه پیش که هیچ قوی سیاهی دیده نشده بود، همه فکر میکردن که قوی فقط و فقط باید سفید باشه و حتی در مورد سفید بودنش، دلیل هم میاوردن. اما وقتی که استرالیا کشف شد و فهمیدن که قوی، سیاه هم میتونه باشه حالا بعضیا شروع کرده بودن دلایلی برای امکان وجود قوی سیاه میدادن.

و این همون چیزیه که تو خیلی پدیده ها اتفاق میفته و به نظر من مهم ترین مثالش، پدیده خراب شدن رابطه بین زن و شوهره.

هیچ کسی تا قبل ازدواج، با قصد "طلاق" یا یه "ارتباط بد" با کس دیگه ای ازدواج نمیکنه. حتی شاید دلایلی برای اینکه طلاق نمیتونه اتفاق بیفته هم بدن.

اما وقتی رابطه شون خراب میشه، شاید اطرافیان(و حتی خودشون) شروع به دلیل پردازی کنن که "از اولش من میگفتم این دوتا به هم نمیان" یا "مشخص بود پسره، آدم نیست" یا خیلی حرفای دیگه.

اینجاست که یا رابطه رو با زور میخوای نگه داری که باعث رنج دو طرفه و یا با فکر خوب میتونی پایدارش کنی.

***

نامربوط: قالب خوبه؟ هر چقد خواستم رنگ فونت با قالب بخونه، نشد. بعضی متنا، سیاه تره(و بهتر به چشم میاد) اما بیشتر متنا کمرنگن. اِنی وِی؟

انتخاب پیش فرض

در ادامه پست حفظ اصول، به نظرم این پست میتونه در دنباله اش نوشته بشه. فک میکنم ارتباط کوچیکی با هم دارند. شاید هم مرتبط نباشن.

***

علامه جعفری تو کتاب "بررسی مصاحبه راسل-وایت"، در اثبات اختیار انسان یه چیزی رو میگه که نمیدونم به درد اثبات میخوره یا نه، اما به نظرم خود حرف، حرف درستیه:

میپرسه «اگه اون وقتی که سقراط تصمیم گرفت که شوکرانو سر بکشه، فرض کنیم که به هر دلیلی، قاضی، رأی دادگاه رو برمیگردوند و میومدن به سقراط میگفتن که"زندانی سقراط! بیا بیرون،آزادی"، به نظرتون سقراط چه حالی پیدا میکرد؟ خوشحال میشد یا ناراحت؟

خودش جواب میده که: سقراط ناراحت میشد، چرا که راه مرگ رو انتخاب کرده بود، و اگه این تصمیم به نتیجه پیش فرض منجر نمیشد، باعث ناراحتیش میشد»(البته شاید سقراط بعد چند ثانیه دوباره خوشحال بشه، چون دوباره راه زندگی کردن رو انتخاب میکنه)

و این انتخاب و گزینه پیش فرض، ارتباط زیادی با حالت انتظار کشیدن داره که اگه انتظار چیزی رو بکشی و اتفاق نیفته، به احتمال زیادی ناراحت میشی.

فکر نمیکنم اینکه به دلیل انتظار اشتباه کشیدن، ناراحت بشی، نیاز به مثال های زیادی داشته باشه. 

مثال خیلی ساده اش، این زن و شوهرهاییه که گفتن مثلا ساعت 4 بریم بیرون و زن، ساعت 4.5 از جلو آینه بلند میشه. احتمالا شوهر تو این نیم ساعت، اعصابش خورد میشه و به خاطر همین هم یه سری حرفای دعواگونه بین هم رد و بدل میکنن دیگه.

و مثال یه خورده پیچیده اما رایجتر، دخترها یا پسرهایین که به انتظار ازدواج با هم هستن و به هر دلیل ممکن، با هم ازدواج نمیکنن. چه اتفاقی میفته؟ به احتمال زیاد یک یا دو طرف قضیه، احساس افسردگی یا خیانت یا هر احساس دیگه ای بهشون دست میده.(دیدم که میگما. طرف یه مدت داغون بود. البته الان بهتره)

نکته جالب توجه اینجاست که یکی از راه حل هایی که آدما به کار میبرن، یه راه حل ظاهریه که فقط واسه گول زدن خودشه: طرف، دوستش، نیم ساعت دیرتر میاد، تو این حین میگه "خوب عیبی نداره دیر میاد، عوضش میتونم از طبیعت استفاده کنم یا مثلا یه خورده به خودم فکر کنم!"

شاید فقط وقتایی که احساس میکنه وقتش داره به هدر میره به یاد طبیعت یا خودش میفته. نمیدونه که کل وقتش داره به هدر میره.

به نظرم تنها در حالتی کل وقتش هدر نمیره که اون نیم ساعته رو به چیزی فک کنه که همیشه فک میکنه. به عبارت دیگه، شاید بهتر این باشه که تو مدل ذهنیش چیزی به عنوان استراحت یا غیراستراحت یا درونی و بیرونی یا وقت خالی و غیرخالی یا...  و در حالت کلی مرزبندی وجود نداشته باشه.

اما یه نتیجه منفی دیگه ای که "انتخاب پیش فرض" واسه آدما به وجود میاره، اینه که از همون موقعی که اون انتخاب رو انجام دادن، نسبت بهش بایاس پیدا میکنن و حتی اگه اطلاعات منفی ای نسبت به اون انتخاب بهش برسه، اونا رو نمیبینه و فقط موارد مثبت رو میبینه.

دقیقا همون قضیه"به یه چیزی فکر کنی همون میشه" اینجاس که اتفاق میفته.

آدمیزاد یه تصمیمی میگیره و وقتی به مرحله انتخاب کردن میرسه، دقیقا همون تصمیم رو انتخاب میکنه. انگار که هیچ گزینه دیگه ای واسش مطرح نیست.

این چیزیه که من خودم بارها تجربه اش کردم که چیزی که از اول گفتم رو، اجراییش کردم، مثل انتخاب گرایش کارشناسی.

البته نتیجه خوبی داشتن اما شاید بعضی وقتها هم نتیجه بدی بدن. کی میدونه که نتیجه اش چطور خواهد بود؟ عوضش آدم خودش میدونه که با آگاهی در اون زمان انتخابش کرده.

 

***

شاید بهترین چیز اینه که یه خورده بدون انتظار کشیدن زندگی کنیم، این اون چیزیه که من از "زندگی در لحظه" میفهمم. ضمنا حین مرگ هم با لذت بیشتری، دنیا رو ترک میکنیم.

ضمنا تا چیزی موقعیتش پیش نیومده، نسبت بهش تصمیم نگیریم. میشه فکر کرد اما نباید تصمیم گرفت.

***

دومین چیزی که به نظرم باعث ناراحتی آدمیزاد میشه رو هم گفتم:"انتظار اشتباه کشیدن" یا "انتخاب پیش فرض".

حالا به نظرتون "انتخاب پیش فرض" ارتباطی با "حفظ اصول" داره یا نه؟ به نظر من که ارتباط جالبی با هم دارن.

امیر

حمید نعمت الله! دهنت سرویس با این سریال درست کردنت

دیشب به حدی با شخصیت امیر، همذات پنداری کردم که از دیشب تا حالا حالم خرابه.

تقریبا هر فیلم و سریالی راحت میتونه روم تاثیر بذاره. چه برسه به اینکه اونو نعمت الله درستش کرده باشه.

بازیگر "امیر" هم به صورت خیلی عجیب غریبی خوب بازی کرده. فک میکنم بهترین بازیگری تو کل فیلم و سریالای ایرانی باشه. "بهترین"ـش جدیه.

حفظ اصول

پیشنوشت: شاید اگر قبل این مطلب، مطلب "امان از آه" رو خونده باشید، بد نباشه.

***

یکی از کتاب های به نظرم کاربردی برای درمان افسردگی و شروع به اجرای کارهای مورد نیاز، میتونه کتاب "خوش بینی آموخته شده" باشه.

بنا به گفته های این لینک، نویسنده کتاب، جناب آقای مارتین سلیگمن، سالها رئیس انجمن روانشناسان آمریکا بوده و تحقیقاتش از تاثیرگذارترین تحقیقات روانشناسی دهه های اخیر است.

کتاب به صورت خیلی حرفه ای، علمی نوشته شده.

ضمنا روش درمانش سخت نیست و فقط نیازمند فکر کردنه. به قول بچه ها، کتاب "خودیاری" هستش.

یه نکته مهمتر اینکه این کتاب فقط برای افسرده ها نیست و افراد سالم از نظر روحی هم به همان اندازه افسرده ها، به این کتاب نیاز دارند.

ترجمه این کتاب رو فروزنده داورپناه و میترا محمدی انجام داده اند و ترجمه قابل فهم و روونیه و مال انتشارات رشده.

فقط یه نکته اینکه اگه کتاب رو خواستید بخونید، به هر دلیل ممکن کتاب رو نصفه و نیمه نزارید و تمومش کنید. من خودم گاهی وقتها میخواستم دیگه نخونم اما وقتی تموم شد، فهمیدم که خیلی کتاب مفیدیه.

***

یکی از بهترین پاراگراف های کتاب(از نظر من) که برای من خیلی معنا داره، این پاراگراف پایینیه. یک روایتی از الیس که یکی از روانپزشکان است را اینطوری مینویسد:(من نمیتونم بگم این پاراگراف، درسته یا درست نیست. اما در این حد میفهمم که خیلی خیلی مهمه)

«وی با تلاش بسیار بیماران خود را متقاعد میکرد تا از اعتقادات نامعقولی که موجب تداوم افسردگی میشوند، دست بردارند. او فریاد میزد:"منظورت چیست که نمیتوانی بدون عشق زندگی کنی؟ اینها همه مزخرفات است. سر و کله عشق به ندرت در زندگی پیدا میشود و شما، با ضایع کردن زندگیتان به خاطر نداشتن عشق، که خیلی عادی تر از این حرف هاست، خودتان را افسرده میکنید. زندگی شما را «بایدها» و «نبایدها» تعیین میکنند. اینقدر به خودتان «امر و نهی» نکنید!"»

***

و این حرف، دقیقا همون حرفیه که تو "عقاید یک دلقک"، نویسنده بهش میتازه:

«من ماری را دوست میدارم و کلمات پیش آهنگ مابانه اش:"من باید به راهی بروم که میبایست بروم"، شاید باید مانند بدرود یک مسیحی صدر مسیحیت تلقی شود که خودش را در کام حیوانات درنده می انداخت».

نویسنده به همون «بایدها و نبایدها»، اصطلاح «حفظ اصول» اطلاق میکنه و اونجای رمان که راجع به تصورات غلطی که انسان ها راجع به کلمه استراحت پیدا کردن، حرف میزنه، میگه:

«یک بچه معنی استراحت را نمیداند، از موقعی که «اصول» و  «حفظ اصول» را قبول میکند، معنی آن را میفهمد.»

***

"شب واسه استراحته" این یکی از اصولیه که این روزها دوباره دارم زیر پا میزارم و خیلی هم حال میده.

وقتی میگی"شب رو باید خوابید" آدمیزاد احساس میکنه که شب جزو وقت های سوخته است و هیچ کاری نمیشه کرد. 

نه اینکه بگم شب رو نباید استراحت کرد یا شب رو باید استراحت کرد. به نظرم کار درست تری که بکنم اینه که هر وقت خسته میشم، میخوابم.

و این به نظرم باعث میشه وقت سوخته رو کمتر کرد. این تصور تو خودم به وجود میاد که شب هم جزو ساعتهاییه که میشه زندگی کرد. و فکر میکنم اینطوری از هر ساعتی میشه استفاده کرد، چه روز و چه شب.

به نظرم این پاراگراف از همون رمان هم آموزنده است:

«با ماری در این باره صحبت کرده ام که آیا یک حیوان معنی استراحت و دست کشیدن از کار را میداند یا نه، گاوی که نشخوار میکند، خری که در کنار چپر به رویا فرو رفته است.»

***

به نظرم اگه "حفظ اصول" رو قبول ندارید، این حفظ نکردن اصول هم باید تو حوزه مذهب و هم تو حوزه علم باشه. علم رو هم زیادی جدی نگیریم. شر وور هم زیاد میگن.

من خودم سعی میکنم اصولی که چه از مذهب و چه علم رو درک کردم که درستن، حفظ کنم. البته این به معنای شک نکردن تو اونا نیست.(اگه قسمت شد، بعدا مینویسم.)

***

فعلا یکی از چیزایی که بعضی اوقات باعث آه کشیدن و ناراحتی انسان میشه رو گفتم: «حفظ اصول» یا "بایدها و نبایدها"یی که واسه خودمون تعیین میکنیم. 

***

پینوشت: بازم حرفهایی در این مورد میشه زد. اگه تونستم، مینویسم.

توالت و جامعه ایرانی

پیش نوشت1: توضیح اینکه در زبان بدن گفته میشه که هر فردی که احساس شکست یا ناامیدی یا ... بکنه، خودشو کوچک تر و جمع و جورتر میکنه. و هر فردی که احساس موفقیت یا بزرگی یا ... بکنه، خودشو بازتر و "سینه سپر"تر میکنه.

ضمنا نه تنها احساس بر حالت بدن تاثیر میزاره بلکه حالت بدن هم میتونه رو احساس تاثیر بزاره. به این معنا که اگه بدن خودتو همیشه در حالت کوچک بزاری، کمکم واقعا احساس شکست بهت دست میده.

طرز حالت بدن حتی در 2 دقیقه هم میتونه رو احساس تاثیر بذاره.

برای توضیحات بیشتر میتونید به سخنرانی Amy Cuddy تو TED یه نگاهی بندازید.

پیشنوشت2: این مطلب، مطلبی طنزگونه هست و هرگونه نتیجه‌گیری از آن(در هر موردی که به فکرتون برسه) نه تنها درست نمیباشد، بلکه اشتباه هم میباشد و ممکن است به موجب "قانون 27 بند ق" متحمل مضرات دنیوی و عقوبات اخروی گردد.

***

دانشمندان زبان بدن میگن یکی از دلایل عقب افتادن جامعه ایرانی، توالت هاشونه. 

وقتی میری، یه جوری خودتو به هم میپیچی که انگار اژدهای هفت سر بالاسرت واستاده. 

اما تو فرنگ، اینطوری نیست. یا میشینی و یا ایستاده هدف گیری میکنی. هر دو تاش در نهایت احساس قدرته. 

البته دانشمندان دلایلی دیگر هم بر تأیید این گزاره آوردن. برای مثال در یک گروه 70 میلیونی، حدود 1درصد از این جامعه از کالای فرنگی استفاده میکنن که همگی آن‌ها جزو قشر مرفه جامعه محسوب میشن. بنابراین به نظر میرسه که یک دلیل مرفه بودن آنها، تفاوت در همان کالا است.

یکی از روندهای اقتصادی هم دقیقا با همین توالت ها شروع می‌شود: فقیر، فقیر تر می‌شود و ثروتمند، ثروتمند تر میشود. چرا؟

چون بسیاری از بیماری‌های جسمی(مخصوصا زانو) هم از همین سنتی ها در میان ما راه باز کرده اند.

منتها چرا ثروتمند، ثروتمند تر میشود؟ چون که همون پزشکی که زانوی اون فرد بالایی رو مثلا جراحی میکنه و بابت هر چیزی هم خدات تومن میگیره، خودش با همون فرنگیاش بزرگ شده. میبینید تو رو خدا؟ توالت حتی رو این که کی کدوم طرف میز پزشک بشینه هم موثره.

البته کالای فرنگی، برای افراد ضعیف‌تر نیز خوشی‌هایی داشته باشه. برای مثال، بخشی از تفریحات این گروه، حرف زدن در مورد توالت فرنگی و خندیدن به اونه. ضمناً برای افزایش قدرت خلاقیت هم گزینه خوبیه که تا حالا جواب بوده، چرا که کاربردها و طرز استفاده هایی ابداع میشه که به عقل جن هم نمیرسه(نباید هم برسه). البته در افزایش قدرت خاطره گویی هم تأثیر به سزایی داشته. گویا بیشتر افراد جامعه نیز با همین موضوع خاطرات جانانه ای برای خود رقم زده اند.

اما یک پیشنهاد:

به دانشجویان عزیزی که تاکنون غازهایشان را چریده اند و موضوع پایان نامه خود را انتخاب نکرده اند، پیشنهاد میکنم در صورت تمایل، موضوع بکر و مفید «توالت و جامعه ایرانی» را برای هرچه بیشتر بارورتر کردن علم بومی و با هدف «هم خدا و هم خرما»، به عنوان موضوع پایان نامه انتخاب کنند. چرا که من باورم این است، اگر پایان نامه ای هیچ کاری برای جامعه ما نمیکند، حداقل باید ما را بخنداند. انتظار زیادی است؟

البته این تحقیقات پاشنه آشیل های زیادی هم دارد.

یکی از مسائلی که دانشمندان زبان بدن را به خود مشغول کرده، این است که در زیان بدن، هر فردی که خود را کوچک‌تر میکند، کم­ادعاتر(یا به قول علمی، ایمپاستر) نیز میگردد. در حالی که ایرانیان با این توالت­هایشان، هر روز بیشتر از دیروز مدعی­تر نیز میگردند.

امان از آه

آه کشیدن هایتان را تمام کنید و شمشیرهایتان را برکشید. آنگاه بر گورهایشان آه کشید و افسوس خورید، آنچه را که با خود و شما کردند. از آن پس مراقب خود باشید تا دلشکسته ای دیگر، آه نکشد.

نامه ای از متی به خودم(6:12)

***

قبلا یه جمله ای از ابوذر غفاری خونده بودم با این مضمون"از فقیری تعجب میکنم که چرا شمشیر برنمیدارد تا دیگران را بکشد".

جمله ی جالبی به نظرم میومد و یه خورده از ناخودآگاهم اسیر این جمله مونده بود.

تازگیها وقتی بیت "با غیر گذشت و سوخت جانم از رشک/ ای آه دلشکسته، کو تاثیرت؟" رو میخوندم، یاد اون جمله افتادم.

***

اولا اینکه آه کشیدن، هر دلیلی میتونه داشته باشه. یکی از لحاظ اقتصادی احساس مظلوم بودن میکنه، یکی دیگه تو رابطه فکر میکنه بهش خیانت شده یا ... و حتی ممکنه یکی احساس کنه خودش به خودش ظلم کرده.

مهم اینه که دست از تاسف خوردن بکشیم و کار رو شروع کنیم. 

هر بار هم لازم نیست تا شمشیر برداریم بقیه رو سوراخ سوراخ کنیم.

شاید حرف درستیه که "دشمن ترین دشمن تو، نفسی است که در میان توست." (دقت کنیم این حرف به این معنا نیست که دشمن های دیگه ای وجود ندارن.)

هیچ قرار نیست عامل آه کشیدن تو، بقیه باشن. شاید اغلب موارد مشکل از خودت باشه، شاید هم نباشه.

مهم ترین چیز اینه که دلیل رو پیدا کنیم و با اون سر ناسازگاری داشته باشیم. 

ضمنا مدل مقابله کردن هم خیلی مهمه. به نظرم اینکه همینطوری سرسری دلیل یه مشکلی رو حذف کنیم، اون مسئله از بین نمیره. 

مثال خیلی ابتداییش یه کسی تلگرام رو حذف میکنه تا دیگه واردش نشه. اما دوباره بعد چند مدت میبینه یا باز تو تلگرامه یا خودشو با یه چیز دیگه مشغول کرده و مثال هایی از این دست که فقط صورت مسئله پاک شده.

***

در این رابطه، فیلم sixth sense رو پیشنهاد میکنم. شاید آدم اولش فک کنه که موضوع فیلم معماییه اما به نظرم نکته ای که داره، اهمیت همین موضوعه که بتونیم با مشکل مواجه بشیم.