چیزی که میبینی و چیزهایی که نمیبینی

پیش نوشت: در دو سه روز اخیر، به خاطر خبر خوبی که شنیده بودم، یه خورده احساس شادی میکردم.

فکر میکنم هر چقدر شادتر میشم، از خودم دورتر میشم. 

هر چقدر غمگین تر باشی، ارتباط با خودت راحت میشه اما با بقیه سخت تر و در حالت شادی برعکس همین اتفاق میفته.

شاید مثل اون "آلوئه ورا"ییم که هرچقدر خاکش نامرغوبتر میشه، بهتر بار میده. 

با این توضیحات احساس میکنم نمیتونستم از خودم بنویسم. اما یه مطلب به نظر من مفید از اطلاعاتی که اخیرا به دست آوردم مینویسم. از چرت و پرت های خودم خیلی بهتره.

***

در کتاب قوی سیاه داستانی اینگونه نوشته شده بود:

به مردی به نام دیاگوراس که اعتقادی به خدایان نداشت، لوح های نقاشی شده ای نشان دادند که چند عبادت کننده را در حال دعا خواندن به تصویر کشیده بود که از غرق شدگی کشتی که متعاقب آن اتفاق افتاده بود، نجات یافته بودند. پیام ضمنی نقاشی ها این بود که دعا کردن تو را از غرق شدن نجات میدهد. دیاگوراس پرسید: "تصویر آن هایی که دعا خواندند و بعد غرق شدند کجاست؟".

به نظر میرسه ما به گروه دوم یعنی کسایی که دعا خوندن و نتیجه ای ندیدن، توجهی نمیکنیم. و فقط به دیدن گروه اول اکتفا میکنیم و شاید به خاطر همین هم گاها به اشتباه میفتیم.

اما نکته ای رو از دوره روانشناسی اجتماعی(که فایلاش تو مکتب خونه هست) اضافه میکنم که بهمون این قابلیت رو میده که حقیقت رو بیشتر درک کنیم:

ما علاوه بر دو گروه بالایی، باید تعداد کسایی رو که دعا نخوندن اما غرق شدند و همچنین کسایی که علی رغم دعا نخوندن، غرق نشدند رو هم بدونیم تا بتونیم تاثیر دعا خوندن رو بر احتمال نجات پیدا کردن بتونیم پیدا کنیم.

به جدول زیر یه نگاهی بندازید: (تو این مثال، نشانه دعا کردن و نتیجه نجات پیدا کردن هستش)

 

متاسفانه بسیاری از ماها، عموما یکی و (اگه باشعورتر باشیم)حداکثر دو تا از خونه های این جدولو میبینیم و نمیتونیم به چهارتا خونه این جدول نگاه کنیم و راجع بهشون فکر کنیم. 

در حالی که حقیقت با دیدن هر چهارتا خونه مشخص میشه.

***

پی نوشت1: متاسفانه در مثال دعا کردن، خداپرستا فقط عدد N و بیخداها فقط عدد P رو میبینن.

پی نوشت2: این چهارتا خونه رو تو خیلی از موضوعات دیگه هم میشه پر کرد. برای دیدن مثال های بیشتر میتوانید به شاهکار قوی سیاه اثر نسیم نیکولاس طالب یه سری بزنید.

پی نوشت3: شاید مردم در بعضی چیزها به سادگی گول نخورن. اما بازهم گول زدن با آمار خیلی راحت تر از گول زدن بدون آماره. مردم فکر میکنن علم خیلی بی شیله پیله میخواد خدمت کنه. غافل از اینکه به حرف خیلی از شارلاتان های علمی نمیشه اعتماد کرد. 

تو دنیای علم گاهی کلاهبرداری صورت میگیره. حالا شما در نظر بگیر تو سیاست چقدر میشه با این آمارها مردم رو گول زد. 

پی نوشت4: اگه بد نوشتم و متوجه نشدید، لطفا بگید تا واضحتر بنویسم.